Chuyên trang thực hành điện tử, sửa chữa điện tử gia dụng, tự học điện tử!!: NGUỒN XUNG LÀ GÌ? ƯU, NHƯỢC ĐIỂM CỦA NGUỒN XUNG

Từ lâu chúng ta đã nghe thấy cụm từ nguồn xung rất nhiều nhưng chúng ta lại không biết nguồn xung là gì? Nó bao gồm những linh kiện nào và tính ưu việt của nó trong thiết kế điện tử! Qua nhiều năm làm bảo hành, thiết kế và sửa chữa các thiết bị như sửa bếp từ, sửa lò vi sóng, sửa nồi cơm điện tử, sửa ampli, sửa máy hút mùi, sửa máy hút bụi, sửa ô tô điện trẻ em, sửa máy xay sinh tố, sửa máy phun sương, sửa quạt điện điều khiển....chúng tôi biết rằng nguồn xung ngày càng được sử dụng rộng dãi trên các thiết bị điện tử. Vậy nguồn xung là gì?

Nguồn xung là bộ nguồn có tác dụng biến đổi từ nguồn điện xoay chiều sang nguồn điện một chiều bằng chế độ dao động xung tạo bằng mạch điện tử kết hợp với một biến áp xung. Chúng ta biết rằng nguồn tuyến tính cổ điển sử dụng biến áp sắt từ để làm nhiệm vụ hạ áp rồi sau đó dùng chỉnh lưu kết hợp với ic nguồn tuyến tính tạo ra các cấp điện áp một chiều mong muốn như 3.3V, 5V, 6V, 9V, !2V, 18V, 24V.... Những bộ nguồn như trên thường rất công kềnh và tốn vật liệu lên không còn được sử dụng nhiều.

1) HÌNH DẠNG MỘT BỘ NGUỒN XUNG TRONG THỰC TẾ

Nhìn vào board mạch trên ta thấy rằng một bo nguồn xung sẽ bao gồm những linh kiện cơ bản sau (một số kiểu sẽ có thêm những thành phần khác hoặc không có những linh kiện trên nhưng hầu hết là giống nhau):

- Biến áp xung: Cũng cấu tạo gồm các cuộn dây quán trên một lõi từ giống như biến áp thông thường chỉ có điều biến áp này sử dụng lõi ferit còn biến áp thường sử dụng lỗi thép kỹ thuật điện . Với cùng một kích thước thì biến áp xung cho công suất lớn hơn biến áp thường rất nhiều lần. Ngoài ra biến áp xung hoạt động tốt ở dải tần cao còn biến áp thường chỉ hoạt động ở dải tần thấp.

- Cầu chì: Bảo vệ mạch nguồn bị ngắn mạch

- Cuộn chống nhiễu, tụ lọc sơ cấp, điode chỉnh lưu: Có nhiệm vụ biến đổi điện áp xoay chiều 220V thành điện áp một chiều tích trữ trên tụ lọc sơ cấp để cung cấp năng lượng cho cuộn sơ cấp của máy biến áp xung

- Sò công suất/: Đây là một linh kiện bán dẫn dùng như một công tắc chuyển mạch , đó có thể là transistor, mosfet, IC tích hợp, IGBT có nhiệm vụ đóng cắt điện từ chân (+) của tụ lọc sơ cấp vào cuộn dây sơ cấp của biến áp xung rồi cho xuống mass.

- Tụ lọc nguồn thứ cấp: Dùng để tích trữ năng lượng điện từ cuộn thứ cấp của biến áp xung để cấp cho tải tiêu thụ. Chúng ta biết rằng khi cuộn sơ cấp của biến áp được đóng cắt điện liên tục bằng sò công suất thì xuất hiện từ trường biến thiên dẫn đến cuộn thứ cấp của biến áp cũng xuất hiện một điện áp ra. Điện áp này được chỉnh lưu qua một vài diode rồi đưa ra tụ lọc thứ cấp để san phẳng điện áp.

- IC quang và IC TL431 : Có nhiệm vụ tạo ra một điện áp cố định để khống chế điện áp ra bên thứ cấp ổn định theo mong muốn. Chúng sẽ làm nhiệm vụ khống chế dao dộng đóng cắt điện vào cuộn sơ cấp của biến áp xung sao cho điện áp ra bên thứ cấp đạt yêu cầu.

2) SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

Một bộ nguồn xung nói chung thông thường sẽ có một sơ đồ khối như hình dưới đây!

SƠ ĐỒ KHỐI CỦA MỘT NGUỒN XUNG

Đầu tiên điện áp đầu vào sẽ từ 80V chô đến 220V xoay chiều qua các cuộn lọc nhiễu rồi vào đi ốt chỉnh lưu thành điện một chiều cỡ khoảng gần 130 -300V( tùy từng điện áp AC đầu vào) trên tụ lọc nguồn sơ cấp. Tụ lọc nguồn sơ cấp có nhiệm vụ tích năng lượng điện một chiều cho cuộn dây sơ cấp biến áp xung hoạt động. Các tụ lọc sơ cấp thường thấy như 4,7uF - 400V, 10uF-400V, 220uF-400V, 10uF-200V
Cuộn dây sơ cấp của biến áp xung được cấp điện theo xung cao tần thông qua khối chuyển mạch bán dẫn là các linh kiện như transistor, mosfet hay IGBT. Các xung điện này được tạo ra nhờ bộ tạo xung hoặc các mạch dao động điện tử. Các mạch dao động tạo xung thường gặp như Viper22, Viper12, hx202, Tl494, Sg3525,
Ở bên cuộn thứ cấp của biến áp xung sẽ có những mạch chỉnh lưu cho ra điện một chiều cấp điện cho tải tiêu thụ. Điện áp thứ cấp này sẽ được duy trì ở một điện áp nhất định như 3.3V, 5V, 9V, 12V, 15V, 18V, 24 V nhờ mạch ổn áp. Đồng thời mạch hồi tiếp sẽ lấy tín hiệu điện áp ra để đưa vào bộ tạo xung dao động nhằm khống chế sao cho tần số dao động ổn định với điện áp ra mong muốn! Các IC ổn ấp thường dùng là 7805, 7809, 7812, 7818. IC ghim áp đưa vào mạch hồi tiếp là IC431, còn IC hồi tiếp là opto couple PC817.

3) ƯU , NHƯỢC ĐIỂM CỦA NGUỒN XUNG

Ưu điểm: -Giá thành rẻ, gọn, nhẹ dễ tích hợp cho những thiết bị nhỏ gọn, hiệu suất cao,
Nhược điểm: Chế tạo đòi hỏi kỹ thuật cao, thiết kế phức tạp, việc sửa chữa cũng khó khăn cho những người mới học , ngoài ra tuổi thọ của nó thường không cao!

4) TÀI LIỆU GIÚP SỬA CHỮA NGUỒN XUNG CHUYÊN NGHIỆP

Để có thể sửa chữa , kiểm tra linh kiện trên bo mạch nguồn xung chuyên nghiệp bạn có thể đầu tư bộ tài liệu chuyên nghiệp này --> NGHỆ THUẬT SỬA CHỮA NGUỒN XUNG
Trở thành chuyên gia về kiểm tra linh kiện điện tử bán dẫn

5) HỌC SỬA NGUỒN XUNG Ở ĐÂU??

Trung tâm điện tử NVT có nhiều năm kinh nghiệm về điện tử, tự động hóa sẽ hỗ trợ bạn tìm hiểu và sửa chữa bất cứ bo nguồn xung phổ biến nào! Bộ nguồn là một phần quan trọng của các thiết bị điện tử, tự động hóa. Các máy móc thông thường bị lỗi thì có 80 % nằm ở khối nguồn. Nếu các bạn tự tin về sửa nguồn thì coi như đã sửa được hầu hết các máy móc dân dụng cho đến công nghiệp!
Hãy đến với trung tâm điện tử NVT để có được kiến thức cơ bản từ linh kiện, lý thuyết mạch đến thực hành đo đạc chuyên sâu. Chúng tôi làm dịch vụ sửa chữa lên chúng tôi đủ tự tin để hỗ trợ các học viên thành nghề! Rất nhiều trung tâm dạy nghề, trường trung cấp , cao đẳng khác không thể có những kinh nghiệm cũng như kỹ năng thực hành sử dụng đồng hồ vạn năng chuyên nghiệp và độc quyền như chúng tôi! Mọi lời nói hoa mỹ đều không thể chứng minh năng lực, tốt nhất hãy đến nói chuyện với chúng tôi trực tiếp để chúng tôi biết bạn cần gì? Nếu bạn thích bạn có thể tham gia vào khóa học điện tử thực hành chuyên sâu của chúng tôi.

Tác giả : Nguyễn Vĩnh Thắng

Các bài viết khác về sửa chữa thiết bị điện tử gia dụng các bạn có thể tham khảo dưới đây!